موارد استفاده از لوله مانیسمان از تنوع بسیاری برخوردار است. اما شکل کلی آن ها به صورت استوانه ای توخالی است که انواع سیالات را در داخل آنها عبور میکنند. این لوله ها انواع مختلفی دارند. در حوزه صنایع از انواع مختلفی از لوله های ضد زنگ همچون لوله ی فولادی، لوله بویلر و … استفاده می شود که لوله مانیسمان نیز یکی از انواع همین لوله ها است. لوله ها معمولا کاربرد متفاوتی می توانند داشته باشند. به عنوان مثال در صنایع گاز، برای انتقال گاز و در حوزه نفت، برای انتقال نفت به نقاط مختلف در فواصل زمانی گوناگون استفاده می شود. همانگونه که سایز لوله ها به واسطه ی کاربردی که دارند می توانند متفاوت باشند، آلیاژی که لوله از آن نیز ساخته میشود، بنا به فشاری که به آن وارد می گردد دارای تفاوت چشمگیری است. در حال حاضر مبحث مورد نظر ما لوله بدون درز مانیسمان است که میخواهیم بدانیم که ساختار کلی این لوله چیست، از چه آلیاژی ساخته میشود و چه کاربرد هایی در صنعت دارد؟
آنچه در این مطلب خواهید خواند
معرفی کامل لوله مانیسمان
اسم لوله مانیسمان الهام گرفته از مخترع این نوع لوله است که برای اولین بار لوله های بدون درز، با نام لاتین Seamless توسط صنعتگران اهل کشور آلمان که به برادران برادران مانیسمان مشهور بودند، در اواخر قرن 19 ساخته شد. این لوله ها کاربرد های زیادی دارند و به واسطه ی بدون درز بودن آنها در صنایع حساس مورد استفاده قرار میگیرند. به دلیل نیاز صنعت کشور به لوله بدون درز، لوله مانیسمان اولین لوله ی بدون درزی بود که وارد کشور شد. در واقع این محصول لوله ای است که به دلیل یکدست بودنش، هیچ گونه جوشکاری بر روی آن صورت نمیگیرد. خط جوش روی لوله معایب زیادی دارد که به عنوان مثال میتوان به ترک خوردگی و رشد ترک به مرور زمان، جوانه زنی و نشت اشاره کرد. این در حالی است که لوله های مانیسمان از این عیوب مبرا هستند. همین یکنواخت و یک دست بودن و نیز بدون درز بودن لوله مانیسمان است که نسبت به سایر لوله های موجود در بازار محکم تر هستند. هرچند که این ویژگی ها بعضا باعث شده است متقاضی بیشتری نسبت به سایر لوله های صنعتی داشته باشد. همچنین به سبب روش های خاصی که در تولید آن بکار گرفته می شود از قیمت فروش بالاتری در مقایسه با سایر محصولات مشابه برخوردار است.
شیوه های تولید لوله مانیسمان
فرایند تولید لوله مانیسمان در طول زمان دستخوش تغییرات زیادی بوده است و سیر رو به رشدی را طی کرده است. همین مساله و نحوه ی تولید آن باعث اختلاف قیمت نیز شده است. به طور کلی برای تولید لوله مانیسمان سه نوع روش، چرخشی، پاششی و نیروی گریز از مرکز وجود دارد که ما در ادامه این مقاله این روشها را برای شما بیان میکنیم.
یکی از روشهای تولید لوله مانیسمان روش سنبه کاری چرخشی است. در این روش ابتدا شمش های فولادی که مشتری آنها را در ابعاد گوناگون سفارش داده است برشکاری می شوند. سپس شمش های برش داده شده را درون کوره قرار داده تا به اندازه ی مشخص در معرض حرارت قرار گیرند. سطح مقطع شمش ها را به وسیله دستگاه الانگیتور گرد میکنند. در ادامه داخل آن را به وسیله سنبه خالی می کنند. بعد از عملیات تابگیری که برای یکدست شدن انجام میشود، سنبه از داخل لوله جدا میشود. دراین حالت لوله ها دارای لبه ها برنده در سر و ته هستند که باید آنها را گرد کنند. فرایند کشش انجام و لوله وارد فاز سرد شدن به وسیله آب با روش مخصوص میشود و در اندازه های مختلف برش داده میشود. پس از پایان تمامی این مراحل تست هیدرواستاتیک انجام میشود و در آخر فرآیند بسته بندی لوله بدون درز صورت میگیرد
روش بعدی ریخته گری گریز از مرکز است. این روش زمانی کاربرد دارد که به لوله هایی با ضخامت بالا و طول کمتر نیاز باشد. طریقه انجام این روش بدین صورت است که ابتدا فلز ذوب شده به درون قالب چرخشی که با سرعت بالایی حرکت میکند، ریخته شده و با نظر داشت به فشار وارده از نیروی گریز از مرکز، مواد مذاب به سمت خارجی قالب متمایل می شود. در این حالت فرایند سرد شدن لوله مانیسمان آغاز میگردد.
روش آخر ریخته گری پاششی است. در این روش محفظه ای وجود دارد که حاوی نیتروژن است و مواد مذاب که همان بدنه لوله مانیسمان است درون آن قرار میگیرد. بعد از آن با چرخش یک میله که قطر آن تعیین کننده میزان ضخامت لوله مانیسمان است، روی محفظه پاشیده میشود. البته با کم و زیاد کردن میزان پاشش میتوان ضخامت لوله نیز تعیین و تنظیم کرد. شایان ذکر است که انتخاب نوع تولید لوله به امکانات کارخانه و نقاط مورد استفاده نیز بستگی دارد.
آشنایی با کاربردهای لوله مانیسمان
همانطور که در مطالب بالا گفته شد لوله مانیسمان به واسطه ی ویژگی هایی از جمله لوله بدون درز، مقاومت بالا، عدم خط جوشکاری و … در صنایع حساس به کار گرفته میشود. حالا چرا انقد صاحبان صنایع حساس روی لوله مانیسمان تاکید دارند؟ جواب را در بالا بودن ضریب ایمنی و یکدست بودن آن میتوان یافت. در برخی از مواقع نیازمند جابجایی و انتقال سیالاتی با ارزش هستیم که بهترین و مناسب ترین گزینه استفاده از لوله مانیسمان است. خطوط فشار قوی، پتروشیمی، خطوط هیدرولیک، صنعت برق که برای ساخت برج های انتقال خطوط برق استفاده میکنند و همچنین خطوط مربوط به نفت و گاز از دیگر صنایع حساس هستند که متکی به استفاده از لوله مانیسمان هستند. هرچند که قیمت لوله مانیسمان به نسبت سایر لوله ها بالاتر است ولی به عمر بالاتر و بازدهی بیشتر و با کیفیت تری نسبت به سایر انواع لوله را دارد.
مشخصه های لوله مانیسمان
بسیاری از کارخانه های داخل کشور هم اکنون لوله مانیسمان با کیفیت بالا تولید میکنند. ساخت لوله مانیسمان تابع استاندارد خاصی است که برای لوله های فولادی باید استاندارد ساخت ASME B36.10 و برای لوله های استیل استاندارد ساخت ASME B36.19 باشد. برابر استاندارد های تعیین شده، محصول نهایی باید از آن تبعیت کند. یکی از مشخصه های لوله مانیسمان فشار کاری آن است. این فشار کاری با ضخامت، سایز و دما تعریف میشود. از دیگر مشخصه لوله مانیسمان رده یا ضخامت آن است. ضخامت لوله مانیسمان میتواند 20،40 و یا 80 باشد. لوله رده 20 معمولا، لوله سبک نامیده میشود و لوله رده 80 لوله ای برای مصارف سنگین است که دلیل آن هم ضخامت و سنگینی لوله به نسبت رده های پایینتر است.
